16-3-2025
Hôm qua đến giờ rất nhiều người sững sờ trước thông tin Tổng thống Donald Trump đã ký sắc lệnh cắt giảm thêm 7 cơ quan liên bang, trong đó có Cơ quan Truyền thông Toàn cầu Hoa Kỳ (U.S. Agency for Global Media, viết tắt USAGM), cơ quan chủ quản của Radio Free Europe/Radio Liberty (RFE/RL), Voice of America (VOA), Radio Free Asia (RFA)…Như vậy là tiếp theo giới nghiên cứu, giáo dục, môi trường, đến lượt các phương tiện truyền thông, vốn được xem là biểu tượng của nền dân chủ Mỹ ở nước ngoài, bị chính quyền của tổng thống Mỹ Donald Trump nhắm đến.
Rất nhiều người đã chia sẻ những cảm nghĩ của mình và chia buồn với các phóng viên, nhân viên của hai đài VOA tiếng Việt và RFA tiếng Việt, vốn từ lâu đã là những tiếng nói rất quen thuộc với người Việt trong và ngoài nước và là cái gai trong mắt của nhà cầm quyền Việt Nam.
Cá nhân tôi cũng đã cộng tác viết blog cho RFA từ tháng 7/2010, tức là liên tục gần 16 năm. Trong đó có giai đoạn cộng tác làm thông tín viên radio cho mục “Tạp Chí Điểm Blog” khoảng năm 2010-2011 dưới thời Giám đốc Nguyễn Minh Diễm (đã qua đời năm 2014). Ngoài ra, thỉnh thoảng vẫn tham gia trong các chương trình hội luận của cả hai đài VOA, RFA.
Suốt những năm qua, khi việc cất lên tiếng nói về hiện trạng của đất nước, chỉ ra những việc làm, chính sách sai trái, bóp nghẹt tự do, dân chủ, chà đạp nhân quyền của nhà cầm quyền VN càng lúc càng khó khăn, nguy hiểm và những người lên tiếng có thể bị xách nhiễu, bắt giam, tù đầy, kể cả đánh đập, thì các đài, báo ở bên ngoài trong đó có VOA tiếng Việt, RFA tiếng Việt đã lên tiếng giùm họ.
Việc làm này của chính quyền Tổng thống Donald Trump, như nhiều người cũng đã nói, rõ ràng là món quà lớn cho các nhà nước độc tài trong đó có Việt Nam.
Ông Trump chỉ mới ngồi vào ghế Tổng thống Mỹ chưa tới hai tháng, nhưng nhìn lại những việc chính quyền Trump đã làm, thì chỉ toàn thấy làm lợi cho các quốc gia thù địch với Mỹ như quay sang tấn công vào các đồng minh lâu đời, nghiêng về phía Nga trong cuộc chiến Nga xâm lược Ukraine, còn trong nước thì sa thải hàng ngàn chuyên viên tình báo, khoa học gia, giáo dục cho tới hàng ngàn nhà báo, cắt đứt tiếng nói và sức mạnh mềm của Mỹ qua các chương trình phát thanh, báo chí, các hoạt động nhân đạo… Tự mình chặt tay chặt chân mình thì chả hiểu làm cho “America Great Again” kiểu nào.
Nước Mỹ đã mất 250 năm để xây dựng một nền dân chủ, hơn 80 năm để xây dựng những mối quan hệ đồng minh gắn bó khắp thế giới, xây dựng những định chế, luật lệ quốc tế… để rồi chỉ chưa đầy hai tháng, chính phủ của Tổng thống Trump đã làm lung lay mọi thứ đến tận gốc rễ, mà các đời tổng thống sau dù có muốn quay ngược lại nhằm cứu vãn thì cũng không thể phục hồi được như cũ.
Và cũng từ đó người ta mới nhận ra trong luật pháp Mỹ, hiến pháp Mỹ có những lỗ hổng to lớn. Chẳng hạn:
1) Bất cứ ai cũng có thể trở thành Tổng thống không cần có kinh nghiệm chính trị, kể cả là tội phạm đã bị kết tội (dù chưa tuyên án, chưa phải thi hành án).
2) Đã là Tổng thống Mỹ thì luật pháp không thể đụng tới, về điều này thì nhiều quốc gia khác trong đó có Hàn Quốc nghiêm minh hơn nhiều.
3) Tổng thống Mỹ có quyền lực quá lớn. Và nếu chung quanh lại toàn là những nhân vật trung thành với Tổng thống, không dám làm trái ý, thì việc đi chệch hướng 180 độ là điều hoàn toàn có thể, như chúng ta đang chứng kiến.