Triều Tiên phô diễn bước tiến lớn của dự án tàu ngầm hạt nhân, trong khi Nam Hàn dường như khó sở hữu khí tài này trong 10 năm tới.
Hãng thông tấn trung ương Bắc Hàn KCNA ngày 25/12 cho biết lãnh đạo Kim Jong-un đã thăm một nhà máy đóng tàu để thị sát quá trình chế tạo “tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân mang tên lửa dẫn đường chiến lược có lượng giãn nước 8.700 tấn”.
Lượng giãn nước này tương đương với các tàu ngầm hạt nhân tấn công lớp Virginia của Mỹ. Hình ảnh được đăng kèm cho thấy ông Kim kiểm tra tàu ngầm cỡ lớn được phủ lớp sơn chống ăn mòn màu đỏ gạch và đặt trên các giá đỡ màu vàng.
Đây là lần đầu Triều Tiên công bố hình ảnh hoàn chỉnh của tàu ngầm hạt nhân. Các hình ảnh được KCNA đăng hồi tháng 3 chỉ cho thấy một phần bụng của chiến hạm này, trong khi toàn bộ tháp chỉ huy bị làm mờ. Chưa rõ mức độ hoàn thiện của tàu ngầm Triều Tiên, nhưng giới chuyên gia Hàn Quốc nhận định nó gần như đã sẵn sàng hạ thủy.
Moon Keun-sik, chuyên gia hàng hải thuộc Đại học Hanyang của Hàn Quốc, cho biết tàu ngầm thường được đóng theo thứ tự từ trong ra ngoài.
“Hình ảnh mới cho thấy nhiều bộ phận cốt lõi, trong đó có hệ thống động lực và lò phản ứng hạt nhân, đã được lắp đặt xong. Công bố hình ảnh đầy đủ về con tàu vào lúc này thể hiện phần lớn thiết bị đã được lắp đặt”, ông cho biết, đồng thời nhận định khả năng tàu ngầm sẽ bắt đầu thử nghiệm trên biển sau vài tháng nữa.
Hong Min, chuyên gia cấp cao tại Viện nghiên cứu Thống nhất Quốc gia Hàn Quốc, cũng cho rằng lò phản ứng hạt nhân đã được tích hợp và tàu ngầm có thể được hạ thủy chỉ sau vài công đoạn nữa. “Bắc Hàn có khả năng sẽ tiến hành thử nghiệm tàu ngầm và tên lửa trong vòng hai năm tới”, ông nói.
Trong khi Bắc Hàn ngày càng tiến gần mục tiêu sở hữu tàu ngầm hạt nhân, đây vẫn là tham vọng xa vời với Nam Hàn.
Seoul đã mong muốn sở hữu tàu ngầm hạt nhân suốt nhiều thập kỷ, song không thể theo đuổi tham vọng này do rào cản từ thỏa thuận hạt nhân với Washington, trong đó cấm Nam Hàn tái chế nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng hay làm giàu uranium vì mục đích quân sự.
Phải đến tháng 10, Tổng thống Mỹ Donald Trump mới bật đèn xanh để Nam Hàn có thể bắt đầu đóng tàu ngầm chạy bằng năng lượng nguyên tử. Dù vậy, giới quan sát nhận định Seoul có thể phải mất ít nhất 10 năm để thiết kế và chế tạo tàu ngầm hạt nhân đầu tiên.
Động thái gỡ rào của Mỹ dường như cũng thúc đẩy Bắc Hàn tăng tốc dự án. KCNA ngày 25/12 dẫn lời ông Kim Jong-un cho biết kế hoạch đóng tàu ngầm hạt nhân của Hàn Quốc là “hành động vi phạm an ninh và chủ quyền hàng hải của Triều Tiên, cũng là mối đe dọa cần đối phó”.
Về mặt quân sự, dẫn trước Nam Hàn trên lĩnh vực này sẽ mang lại lợi thế không nhỏ cho Bắc Hàn, do tàu ngầm hạt nhân có nhiều điểm mạnh so với tàu ngầm diesel – điện truyền thống.
Tàu ngầm dùng động cơ hạt nhân vượt trội về thời gian vận hành, tốc độ, khả năng ẩn mình và hỏa lực. Chúng có khả năng lặn dưới biển suốt nhiều tháng mà không cần nổi lên để sạc pin, đạt tầm hoạt động không giới hạn và chỉ chịu giới hạn về nhu yếu phẩm mang theo, không cần nạp nhiên liệu trong hàng chục năm, đạt tốc độ cao khi lặn và mang được nhiều loại vũ khí uy lực.
Trên thế giới hiện nay chỉ có Mỹ, Nga, Trung Quốc, Pháp, Anh và Ấn Độ có tàu ngầm hạt nhân.
Tàu ngầm hạt nhân là một trong nhiều vũ khí hiện đại mà Triều Tiên hồi năm 2021 tuyên bố muốn sở hữu, nhằm đối phó mối đe dọa ngày càng tăng từ bên ngoài. “Bắc Hàn sở hữu tàu ngầm chạy bằng năng lượng nguyên tử sẽ là diễn biến đáng lo ngại với các nước láng giềng, do rất khó phát hiện loại chiến hạm này từ sớm để chuẩn bị phương án đối phó”, hãng thông tấn AP nhận định.
Dù vậy, một số chuyên gia bày tỏ nghi ngờ rằng liệu Bắc Hàn, quốc gia đang bị áp đặt nhiều biện pháp cấm vận, có đủ tài nguyên và công nghệ để đóng tàu ngầm hạt nhân hay không. Một khả năng là Nga chuyển giao công nghệ cho Triều Tiên, trong bối cảnh quan hệ hai nước ngày càng được tăng cường trong những năm gần đây.
Một số nhà phân tích cho rằng Triều Tiên đã đề nghị Nga cung cấp lò phản ứng hạt nhân, có thể là lấy từ tàu ngầm loại biên, song chuyên gia Hong nhận định Bình Nhưỡng đã tự thiết kế bộ phận này với hỗ trợ công nghệ từ Moskva.
Leif-Eric Easley, giáo sư ngành quốc tế học tại Đại học Nữ sinh Ewha ở Seoul, lưu ý rằng Bắc Hàn sẽ giành lợi thế lớn khi sở hữu tàu ngầm hạt nhân trước Nam Hàn, nhưng hải quân nước này vẫn thua kém hơn nhiều so với quốc gia láng giềng.
“Nam Hàn đang sở hữu một số khu trục hạm tốt nhất thế giới và đã đóng các tàu ngầm diesel – điện tối tân. Hàn Quốc hồi tháng 10 hạ thủy tàu ngầm Jang Yeong-sil lớn và hiện đại nhất trong lịch sử đất nước, với khả năng mang tới 10 tên lửa đạn đạo”, chuyên gia này cho hay.
Phạm Giang (Theo AP, CNN, KCNA)