Tác giả: Markus Bernath
Vũ Ngọc Chi chuyển ngữ
22-3-2025
Tổng thống Mỹ thích mô tả Ukraine và các nước NATO châu Âu là những kẻ ký sinh vô ơn. Nhưng còn 20 năm triển khai ở Afghanistan theo yêu cầu của Mỹ thì sao? Có một số chi phí liên quan. Vậy chúng ta hãy đảo ngược tình thế.
“Nếu các anh không trả tiền, chúng tôi sẽ không bảo vệ các anh”, Donald Trump nói. Ông muốn nhận tiền từ các đồng minh NATO ở châu Âu và từ người dân Ukraine. Nhưng lần này có thể ông ta thất vọng.
Tổng thống Mỹ đang cố làm người châu Âu sợ hãi. Có những đề xuất – như tuần này – rằng Hoa Kỳ có thể đơn giản từ bỏ quyền chỉ huy tối cao của NATO và thay vào đó trao lại cho một vị tướng – giả sử – từ Bồ Đào Nha hoặc Albania. Đến lượt người Ukraine, họ cuối cùng cũng nên ký hợp đồng chuyển giao các mỏ nguyên liệu thô cho Hoa Kỳ. Như thể họ không còn nỗi lo lắng nào khác.
Nhưng ngay cả cái chết cũng không miễn phí, và hoàn toàn chắc chắn nó không phải là khoản viện trợ quân sự 350 tỷ đô la cho Ukraine mà Trump muốn lấy lại.
Vâng, thực tế thì con số đó thậm chí còn chưa đến phân nửa, cụ thể là 128 tỷ kể từ khi chiến tranh bắt đầu cách đây ba năm, nhưng đó không phải là vấn đề chính. Vấn đề là ở nguyên tắc. Đồng minh chỉ là khách hàng, và phần còn lại – chiến lược, giá trị, luật pháp quốc tế – chỉ là những lời sáo rỗng trong tai chính phủ Hoa Kỳ hiện tại.
Do đó, Trump và phó tổng thống JD Vance lập luận, Ukraine phải trả giá nếu muốn tự vệ trước kẻ xâm lược Nga. Và các nước NATO châu Âu cũng sẽ phải làm như vậy nếu họ muốn Điều 5 của hiệp ước liên minh mà họ từng ký – điều khoản về hỗ trợ quân sự – thật sự được thành viên sáng lập là Hoa Kỳ tuân thủ.
Đó sẽ là một loại tiền thực hiện, tiền thêm cho Trump, được trả nếu Nga không dừng lại ở Ukraine và Hoa Kỳ phải di chuyển quân đội của mình sang châu Âu. Số tiền này không thật sự chắc chắn: Hiển nhiên không còn là 2% GDP nữa mà là 5%. Ngoài ra, cũng không rõ liệu bạn có được giảm giá hay không nếu mua xăng của Mỹ hoặc xây dựng một nhà máy xe hơi ở Texas.
Nhưng chờ một chút. Điều 5 đã được áp dụng một lần – chỉ một lần thôi. Người châu Âu có nhận được tiền từ Washington cho việc này không? Vào ngày 4 tháng 10 năm 2001, chỉ chưa đầy một tháng sau vụ tấn công ngày 11/9, các nước NATO đã viện dẫn điều 5 của liên minh và hỗ trợ Hoa Kỳ. Việc đó thật sự tốn kém.
“An ninh của chúng ta cũng đang được bảo vệ tại Hindu Kush”, Bộ trưởng Quốc phòng Đức Peter Struck, một đảng viên Dân chủ Xã hội khi đó đã nói như vậy, ám chỉ đến mối nguy hiểm mà al-Qaeda và Taliban gây ra cho châu Âu. Ngày nay, câu nói này thậm chí còn giống Karl May (nhà văn nổi tiếng về các truyện thổ dân da đỏ) hơn so với trước đây. Thực tế thì khác.
Hai mươi năm châu Âu can dự vào Afghanistan đã khiến nhiều binh lính thiệt mạng và người nộp thuế từ Oslo đến Istanbul mất rất nhiều tiền. Thiệt hại do sự vô ích rõ ràng của toàn bộ nỗ lực này còn trầm trọng hơn bởi thực tế là kể từ tháng 8 năm 2021, lực lượng Taliban Hồi giáo cực đoan đã một lần nữa cai trị Afghanistan, như thể không có chuyện gì xảy ra.
Chúng ta hãy tính nhé. Những lực lượng chính quân đội châu Âu đóng góp ở Afghanistan trong Chiến dịch Tự do Bền vững (2001-2014) và Chiến dịch Hỗ trợ Kiên quyết (2015-2021) đã chi khoảng 75 tỷ euro: 17,3 tỷ từ Đức và 39 tỷ từ Anh. Người Ý đã chi 8,7 tỷ euro cho việc triển khai quân đội của họ, người Pháp, những người đã rút quân vào năm 2013, đã chi 3,5 tỷ euro, người Tây Ban Nha 3,8 tỷ euro và người Ba Lan gần 1,6 tỷ euro. Hà Lan đã trả 1,9 tỷ euro cho giai đoạn đầu tiên cho đến năm 2010. Sau đó, chính phủ ở The Hague sụp đổ vì nhiệm vụ ở Afghanistan.
Năm năm sau, những người lính đã quay về theo sự thúc giục của người Mỹ. Họ có thường xuyên cảm ơn vì sự hỗ trợ đó không? Chắc chắn không phải Donald Trump.