Tác giả: Maroosha Muzaffar
Trúc Lam dịch
12-3-2025
Lãnh tụ tối cao [của Iran] Ayatollah Khamenei cũng cảnh báo chống lại việc bắt nạt để đàm phán, sau khi Trump đe dọa Iran rằng [ông ta] sẽ có hành động quân sự nếu Iran từ chối đàm phán
Bộ ngoại giao Trung Quốc xác nhận, Iran sẽ tổ chức các cuộc đàm phán hạt nhân với Nga và Trung Quốc hôm thứ Sáu [tuần này] ở Bắc Kinh.
Sự việc này xảy ra khi Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian từ chối các cuộc đàm phán với Hoa Kỳ về chương trình hạt nhân của nước này trong khi bị đe dọa, [ông Pezeshkian cũng] nói với Donald Trump rằng “muốn làm quái gì thì cứ làm”, theo truyền thông nhà nước [Iran].
“Chúng tôi không thể chấp nhận được việc họ (Hoa Kỳ) ra lệnh và đe dọa. Tôi thậm chí sẽ không đàm phán với ông. Muốn làm quái gì thì ông cứ làm“, truyền thông nhà nước Iran trích lời ông Pezeshkian.
Quan điểm của ông [Pezeshkian] phù hợp với lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Khamenei, là người đã cảnh báo, không nên để bị bắt nạt rồi dùng điều đó làm đàm phán. Iran phủ nhận việc nhận được một lá thư từ tổng thống Hoa Kỳ tìm kiếm một thỏa thuận hạt nhân mới và đã trả lời bằng một loạt tuyên bố.
Bộ ngoại giao Trung Quốc cho biết hôm thứ Tư rằng, các cuộc đàm phán về vấn đề hạt nhân với Nga và Iran sẽ do thứ trưởng ngoại giao [Trung Quốc] Mã Triêu Húc (Ma Zhaoxu) chủ trì. Mặc dù chi tiết chương trình nghị sự không được tiết lộ, cuộc họp tại Bắc Kinh dự kiến sẽ khôi phục các cách thức để khám phá những nỗ lực ngoại giao khi chính quyền Trump thúc đẩy một thỏa thuận hạt nhân mới, truyền thông Iran đưa tin.
Theo quan sát viên của Liên Hợp Quốc, Iran đã có những tiến triển nhanh về chương trình hạt nhân của họ trong những năm gần đây.
Ông Trump tuyên bố, mong muốn đàm phán một thỏa thuận mới với Iran để hạn chế chương trình hạt nhân của nước này. Hôm thứ sáu [tuần trước], ông cảnh báo rằng, Iran có thể tham gia đàm phán hoặc phải đối mặt với nguy cơ chương trình hạt nhân của họ bị nhắm tới.
Ông Trump nói với Fox Business: “Tôi đã viết cho họ một bức thư, nói rằng tôi hy vọng quý vị sẽ đàm phán vì nếu chúng tôi phải dùng đến quân sự thì đó sẽ là điều khủng khiếp đối với họ. Có hai cách để xử lý Iran – bằng quân sự hoặc quý vị phải đạt được thỏa thuận. Tôi muốn đạt được thỏa thuận vì tôi không muốn làm tổn thương Iran“.
Trong khi ra tín hiệu cởi mở về một thỏa thuận với Tehran, ông Trump đã khôi phục lại chiến dịch “gây sức ép tối đa” của mình từ nhiệm kỳ đầu tiên, nhằm mục đích cô lập Iran về mặt kinh tế và cắt giảm xuất khẩu dầu của nước này xuống mức bằng 0.
Hôm thứ Hai, ông đã gia tăng áp lực hơn nữa bằng cách chấm dứt lệnh miễn trừ trừng phạt, cho phép Iraq mua điện từ Iran. Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết hôm Chủ Nhật [vừa qua] rằng, quyết định chấm dứt lệnh miễn trừ trừng phạt của Iraq được đưa ra để “bảo đảm chúng tôi không cho phép Iran bất kỳ mức độ cứu trợ kinh tế hoặc tài chính nào“.
Iran cung cấp một phần ba khí đốt và điện của Iraq, tạo doanh thu đáng kể cho Tehran.
Một phát ngôn viên của đại sứ quán Hoa Kỳ tại Baghdad hôm Chủ Nhật đã kêu gọi Baghdad “loại bỏ sự phụ thuộc vào các nguồn năng lượng của Iran càng sớm càng tốt“. Người phát ngôn này nói thêm: “Chiến dịch gây sức ép tối đa của Tổng thống được thiết kế để chấm dứt mối đe dọa hạt nhân của Iran, hạn chế chương trình tên lửa đạn đạo của nước này và ngăn chặn nước này hỗ trợ các nhóm khủng bố“.
Bộ trưởng ngoại giao Iran, Abbas Araghchi chỉ trích mạnh mẽ lời đề nghị thỏa thuận hạt nhân của ông Trump và nói rằng, Tehran sẽ “không đàm phán khi bị gây áp lực và đe dọa“.
Ông [Araghchi] viết trên X: “Chúng tôi thậm chí sẽ KHÔNG xem xét, bất kể chủ đề đó là gì. Đàm phán khác với việc bắt nạt và áp đặt mệnh lệnh“.
Ông nói: “Chương trình năng lượng hạt nhân của Iran luôn luôn – và sẽ luôn luôn như vậy – hoàn toàn hòa bình. Do đó, về cơ bản không có khái niệm ‘tiềm năng quân sự hóa’.”
Ông Khamenei, không nêu tên Mỹ, nói rằng “một số chính phủ bắt nạt khăng khăng đòi đàm phán. Các cuộc đàm phán của họ không nhằm mục đích giải quyết vấn đề, mà nhằm mục đích thống trị”.
Ông nói tiếp: “Vấn đề không chỉ là vấn đề hạt nhân. Họ đang đặt ra những kỳ vọng mới, rằng những kỳ vọng mới này chắc chắn sẽ không được Iran đáp ứng”.
Trong khi đó, những bình luận của ông Pezeshkian được đưa ra sau cuộc tập trận hải quân chung của Trung Quốc, Iran và Nga tại Vịnh Oman gần Eo biển Hormuz chiến lược – nhằm thể hiện sự hợp tác quân sự trong bối cảnh căng thẳng trong khu vực về chương trình hạt nhân của Iran và các mối đe dọa của Houthi.
Cuộc tập trận có tên gọi “Vành đai an ninh hàng hải 2025”, gồm các cuộc tập trận bắn đạn thật và thu hút sự quan sát của nhiều nước. Trong khi Trung Quốc và Nga không thường xuyên tuần tra ở Trung Đông, cả hai nước này đều có mối quan hệ chặt chẽ với Iran. Trung Quốc là nước mua dầu của Iran rất nhiều và Nga là nước nhận máy bay không người lái của Iran cho cuộc chiến ở Ukraine.