Lãnh đạo EU công bố kế hoạch “Tái vũ trang châu Âu”, huy động hơn 800 tỷ Euro (khoảng 840 tỷ USD) để tăng năng lực quốc phòng, cũng như hỗ trợ Ukraine.

“Châu Âu sẵn sàng tăng mạnh chi tiêu quốc phòng, vừa để đáp ứng nhu cầu hành động cấp thiết trong ngắn hạn và hỗ trợ Ukraine, vừa để giải quyết nhu cầu dài hạn về tự gánh vác trách nhiệm an ninh”, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen ngày 4/3 phát biểu khi công bố kế hoạch “Tái vũ trang châu Âu” tại Brussels.

Bà nói sáng kiến tái vũ trang của Liên minh châu Âu (EU) có thể huy động gần 800 tỷ EUR (hơn 840 tỷ USD) để phục vụ “một châu Âu an toàn và kiên cường”, đồng thời cam kết tiếp tục phối hợp sát sao với những đối tác trong liên minh quân sự NATO.

Bà Von der Leyen giải thích rằng châu Âu đang đứng trước “giai đoạn biến động và nguy hiểm nhất của thời đại”, đối diện nhiều mối đe dọa và có thể gánh chịu hậu quả tàn khốc nếu không ứng phó hiệu quả.

“Câu hỏi đối với chúng ta không còn là an ninh châu Âu có thật sự đang bị đe dọa hay không. Hay liệu châu Âu nên gánh vác thêm trách nhiệm để đảm bảo an ninh cho chính mình hay không. Chúng ta đều đã biết rõ câu trả lời. Câu hỏi quan trọng lúc này là liệu châu Âu có chuẩn bị hành động quyết đoán phù hợp với tình hình hay không”, bà Von der Leyen nói.

Câu trả lời từ các quốc gia châu Âu trong hai tuần qua, đặc biệt là sau hội nghị thượng đỉnh cuối tuần qua tại London, đã “vô cùng sáng rõ”: châu Âu phải tăng chi tiêu quốc phòng, theo chủ tịch EC.

Bà thông báo đã gửi thư đến lãnh đạo các nước thành viên EU kêu gọi triển khai sáng kiến tái vũ trang, hợp tác cùng gia tăng đáng kể và nhanh chóng ngân sách quốc phòng “trong thập kỷ này”.

Sáng kiến gồm 5 phần, mở đầu với phương án đình chỉ các quy tắc ngân sách nghiêm ngặt của EU để các nước thành viên tự điều chỉnh ngân sách quốc phòng mà không vi phạm cam kết hạn chế thâm hụt ngân sách.

Phần thứ hai của sáng kiến là cung cấp các khoản vay đầu tư quốc phòng trị giá hơn 157 tỷ USD cho các thành viên EU. Những khoản vay này hướng đến cải thiện năng lực phòng không, tên lửa, pháo binh, công nghệ drone và hệ thống chống drone. Công cụ tài chính này cũng sẽ được huy động cho các chương trình hỗ trợ Ukraine.

Ba thành tố còn lại trong sáng kiến “Tái vũ trang châu Âu” sẽ tập trung vào điều chỉnh ngân sách và những chính sách chung của EU, cũng như huy động đầu tư từ khu vực tư nhân.

Chủ tịch EC công bố sáng kiến tái vũ trang châu Âu giữa giai đoạn quan hệ xuyên Đại Tây Dương đang xuất hiện nhiều rạn nứt. Các chính sách hiện nay từ Tổng thống Mỹ Donald Trump khiến giới lãnh đạo châu Âu suy giảm niềm tin về chiếc ô an ninh của Washington.

Nhiều lãnh đạo châu Âu, trong đó có Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Anh Keir Starmer, đã kêu gọi tăng chi tiêu quốc phòng ngay lập tức, thiết lập đồng thuận chính trị và sẵn sàng chấp nhận mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương lâu nay có thể bị phá vỡ mà không thể cứu vãn.

Thanh Danh (Theo AFP, Reuters)

Tổng thống Pháp kêu gọi châu Âu tăng chi tiêu quốc phòng lên hơn 3% GDP

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron lên tiếng kêu gọi các nước châu Âu tăng mạnh chi tiêu quốc phòng hàng năm lên hơn 3% GDP trong bối cảnh an ninh khu vực ngày càng biến động.

Phát biểu sau hội nghị thượng đỉnh khẩn cấp về Ukraine tại London, ông Macron nhấn mạnh châu Âu cần chuẩn bị cho những thách thức phía trước và xem xét mục tiêu chi tiêu quốc phòng trong khoảng 3 đến 3,5% GDP.

Theo Tổng thống Pháp, Nga đã dành tới 10% GDP cho quốc phòng trong ba năm qua. Trước tình hình này, ông cho rằng châu Âu cần nâng cao năng lực quân sự để đối phó với những diễn biến sắp tới. Đây là lần đầu tiên Tổng thống Macron đưa ra một con số cụ thể về mức chi tiêu quốc phòng, trong khi trước đó, các nước Baltic đã kêu gọi mức tối thiểu 3% GDP và Tổng thống Mỹ Donald Trump yêu cầu mức 5%.

Hiện Pháp chi 2,1% GDP cho quân đội hàng năm, chỉ vừa mới đạt mục tiêu 2% theo yêu cầu của NATO vào năm ngoái. Trong bối cảnh Mỹ có dấu hiệu điều chỉnh chính sách đối với Ukraine và xu hướng xích lại gần với Nga, các quốc gia châu Âu đang tìm cách củng cố năng lực phòng thủ độc lập, đồng thời duy trì sự ủng hộ của chính quyền Tổng thống Trump bằng cách chia sẻ gánh nặng trong liên minh.

Hội nghị thượng đỉnh của Hội đồng châu Âu (dự kiến diễn ra vào ngày 6/3) sẽ tập trung thảo luận về các phương án tài trợ cho tăng chi tiêu quân sự. Nhằm thúc đẩy ngân sách quốc phòng của châu Âu, ông Macron đề xuất sử dụng các quỹ đoàn kết EU và các chương trình tài trợ chưa được sử dụng. Ông nhấn mạnh rằng EU cần giao nhiệm vụ cho Ủy ban châu Âu tìm kiếm các nguồn tài trợ sáng tạo, bao gồm cả việc vay chung hoặc sử dụng Cơ chế bình ổn châu Âu, với mục tiêu huy động ít nhất 200 tỷ Euro cho các khoản đầu tư quốc phòng.

Bên cạnh đó, Tổng thống Pháp cũng ám chỉ khả năng điều chỉnh ngân sách quốc phòng của nước này, dù chưa có đủ sự ủng hộ trong quốc hội để thông qua một kế hoạch chi tiêu mới. Ông cho biết cần xem xét và điều chỉnh luật “lập kế hoạch quân sự bảy năm”, đồng thời đặt ra câu hỏi về việc có cần tăng thêm tài trợ quốc gia hay không và làm thế nào để sử dụng hiệu quả hơn nguồn tài trợ từ EU.

NATO đang chuẩn bị nâng mục tiêu chi tiêu quốc phòng của liên minh tại hội nghị thượng đỉnh vào tháng 6 tại Hague. Tổng thư ký NATO Mark Rutte cho hay rằng mức trần mới có thể cao hơn đáng kể so với 3%, qua đó phản ánh thay đổi trong chiến lược phòng thủ chung của châu Âu trước các thách thức về mặt địa chính trị.

Anh Trần