6-2-2025
Chính sách đối ngoại của Mỹ thời Trump lần hồi có thể tiên đoán được. Các sự kiện như quyết định giải thể và chấm dứt nhiệm vụ của Cơ quan Phát triển Quốc tế hoa kỳ (USAID), sa thải nhân viên tình báo thuộc Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA) và Cục Điều tra Liên bang (FBI) hay bổ nhiệm Pete Hegseth vào ghế Bộ trưởng Bộ Quốc phòng mà bản thân ông này rất thiếu kiến thức về địa chính trị… chúng ta có thể tiên đoán rằng bốn năm sắp tới của nhiệm kỳ TT Trump sẽ là bốn năm nước Mỹ trở về “chủ nghĩa biệt lập”. Đại khái là Mỹ thời Trump (có thể) sẽ không can thiệp mạnh mẽ vào các vấn đề quốc tế, như nước Mỹ đã từng từ khi bắt đầu Thế chiến II.
Chúng ta nên biết rằng, phản gián là một phần cực kỳ quan trọng trong việc bảo vệ quốc gia. “Biết địch biết ta, trăm trận trăm thắng”. Muốn biết những gì xảy ra “trong lòng đất địch” ta phải có điệp viên. Việc tuyển mộ một điệp viên trên đất địch rất khó. Huấn luyện điệp viên đó để người này trở thành “siêu điệp viên” là chuyện khó càng thêm khó, vừa tốn kém tiền bạc vừa mất nhiều công sức (bảo mật và bảo vệ). Sa thải những điệp viên đó là một sự phí phạm cực kỳ lớn cho một đất nước hùng mạnh, như Mỹ.
Vai trò của cơ quan USAID cũng vậy, rất quan trọng cho nước Mỹ trong vai trò “thêm bạn bớt thù”. Nhắc USAID lại nhớ ngày xưa, thời tôi ở Pleiku thập niên 1960. Thời đó tỉnh này còn nghèo lắm. Không biết có bạn bè nào còn nhớ không? Thời đó hầu như nhà nào cũng ăn “gạo Mỹ”, loại gạo “hột tròn” của Mỹ viện trợ qua cơ quan USAID. “Sữa Mỹ” cũng do USAID phân phát cho các trường học, để trường tổ chức chuyện cho học trò uống sữa mỗi sáng…
Về vai trò bộ quốc phòng, đối với một đại cường hàng đầu thế giới luôn chủ trương “bảo vệ hòa bình bằng sự răn đe của sức mạnh” như nước Mỹ. Bây giờ lại bổ nhiệm một vị đứng đầu không biết chi nhiều về tầm quan trọng chiến lược của khu vực ASEAN. Điều tệ hại là ông này đã từng thể hiện những dấu hiệu yếu kém, nếu không nói là lo sợ, trước những công bố về tiến bộ khoa học quốc phòng của Trung Quốc…
Rõ ràng chính sách bốn năm tới của Mỹ là Mỹ sẽ không can thiệp vào bên ngoài nữa (ngoại trừ việc gắn liền Mỹ với Israel). Vấn đề là thế giới còn có nhiều quốc gia từ lâu có mối quan hệ đồng minh (kết ước) mật thiết với Mỹ, như Nam Hàn, Nhật, Phi, Úc, NATO v.v…
Vừa rồi Tổng thống Trump cho biết ý định muốn quản lý dải Gaza, biến dãi đất này thành một thứ “bờ biển xanh – Côte d’Azur” bên bờ Địa trung hải. Thực hiện điều này là TT Trump phải di dời 1,5 triệu dân Palestine, những người đã từng sinh sống khu vực này hàng vài ngàn năm trước, bất chấp việc vi phạm “tội ác diệt chủng do thanh lọc chủng tộc”.
Trước đó TT Trump cũng lên tiếng yêu sách kinh đào Panama, muốn sáp nhập Canada thành tiểu bang thứ 51 của Mỹ đồng thời “ép” mua Greenland của Đan Mạch…
Có thể thấy rõ chính sách an ninh của Mỹ thời Trump là sử dụng Canada và Greenland để bảo vệ an ninh phía bắc. Sử dụng kinh đào Panama để bảo vệ phía nam. Phía đông có châu Âu (NATO) làm rào chắn và phía tây có hai chuỗi đảo.
Vấn đề là chuỗi đảo thứ nhứt bao gồm các quốc gia thuộc ASEAN như Phi, Mã Lai, Indonesia và Singapore… (mà Bộ trưởng Bộ quốc phòng Pete Hegseth không biết tên nước nào) thì sao?
Từ điểm này, chúng ta thấy Việt Nam (và Biển Đông) thời Trump không còn là một điều gì đó quan trọng cho nước Mỹ. Mặc dầu Bộ trưởng Ngoại giao Marco Rubio tuần trước nhân điện đàm với đồng cấp Trung Quốc có tuyên bố một số điều liên quan đến Đài Loan và Biển Đông. Theo tôi, có thể Rubio sẽ sớm có những mâu thuẫn về “tầm nhìn chiến lược” với Trump. Vấn đề là Trump chỉ cần cộng sự “biết nghe lời” chớ không cần cộng sự “có kiến thức”.
Về chuyện Trump có áp thuế đối với Việt Nam hay không? Theo tôi là Trump sẽ không bỏ qua. Câu hỏi là sẽ áp thuế Việt Nam ở mức độ nào?
Mục tiêu “áp thuế” của TT Trump là ép các xí nghiệp đa quốc gia trên thế giới, nếu muốn bán hàng cho Mỹ, thì các xí nghiệp này nên qua Mỹ lập nghiệp. Họ được hứa hẹn giảm thuế, không áp đặt các rào cản về “norme – tiêu chuẩn” (kiểu EU) cũng như bảo đảm giá cả năng lượng luôn thấp hơn so với thị trường thế giới.
Tình hình như vậy, Việt Nam lệ thuộc nhiều vào hàng xuất khẩu của FDI, đặc biệt các xí nghiệp sản xuất hàng điện tử, chip điện tử v.v… Do đó, có nhiều xác suất là Việt Nam sẽ không tránh khỏi vụ áp thuế. (Những dự án “khủng” như “hub công nghệ Việt Nam” của Đài Loan có thể sẽ bất thành).
Còn các trục như QUAD (Tứ giác kim cương), AUKUS, đặc biệt hệ thống Five Eyes – ngũ nhãn (Anh, Úc, Tân Tây Lan, Canada và Mỹ) thu thập thông tin tình báo trên toàn địa cầu… không thấy nhắc tới.
Về ý định quản lý Gaza, không thể giải thích được vì không có lý do. Mỹ không có lợi ích nào ở Gaza, ngoài lợi ích an ninh khu vực. Muốn quản lý Gaza thì phải đổ quân. Giống như chuyện đưa quân vào Afghanistan nhưng với mục đích lấy máu xương dân Mỹ và tiền thuế dân Mỹ bảo vệ Do Thái.
Một số sự kiện phân tích trên đây, theo tôi, mục tiêu của TT Trump là “bất định”, vì không ai tự “phá nhà” như vậy. Không có sực mạnh thì làm sao thực hiện việc bảo vệ hòa bình dựa trên sự răn đe của sức mạnh?
Điều tệ hại là, hiện thời Trump “thanh trừng nội bộ” để loại bỏ thành phần chống mình, với danh nghĩa “củng cố nội lực” cho nước Mỹ.
Nguồn: Tiếng Dân